Câu hỏi: Kính chào Luật sư tôi đang có vướng mắc vấn đề pháp lý mong luật sư giải đáp cho tôi. Nội dung sự việc cụ thể như sau: Tôi hay dùng app ứng dụng mua hàng Shopee, thì trên app này ngoài việc dùng tiền thật Việt Nam đồng để thanh toán chuyển khoản hoặc thanh toán trực tiếp khi mua hàng còn có thể dùng Xu.
Tuy nhiên, thời gian gần đây tôi có đọc tin tức báo chí thì thấy rằng Việt Nam vẫn chưa công nhận việc dùng tiền ảo để mua hàng, nếu thực hiện sẽ bị phạt tiền.
Xin hỏi Luật sư trường hợp tôi dùng xu Shopee mua hàng như vậy thì có bị coi là sử dụng tiền ảo và vi phạm pháp luật không?
Trả lời: Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi tới Công ty Luật TNHH Hồng Bách và Cộng sự. Để có thể đưa ra câu trả lời chính xác nhất cho thắc mắc của bạn, Luật Hồng Bách có ý kiến tư vấn như sau:
Theo khoản 1 Điều 1 Nghị định 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung khoản 6, 7 Điều 4 Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22 tháng 11 năm 2012 của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt như sau:
“6. Phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt sử dụng trong giao dịch thanh toán (sau đây gọi là phương tiện thanh toán), bao gồm: Séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng và các phương tiện thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
7. Phương tiện thanh toán không hợp pháp là các phương tiện thanh toán không thuộc quy định tại Khoản 6 Điều này".
Căn cứ điều luật trên thì hiện nay pháp luật Việt Nam không cho phép sử dùng tiền ảo để giao dịch thanh toán. Để xét xem trường hợp của bạn đưa ra có vi phạm pháp luật hay không thì cần phân tích xem Xu ở trên app Shopee có được gọi là tiền ảo hay không và sử dụng Xu như vậy có hợp pháp không theo quy định của Luật thương mại 2005.
Tiền ảo là biểu hiện kỹ thuật số của giá trị có thể có trong giao dịch kỹ thuật số và có các chức năng: phương tiện trao đổi; là một đơn vị kế toán, lưu trữ giá trị, nhưng không phải là tiền pháp định tại một quốc gia nào. Tiền ảo không được phát hành, không được bảo đảm của pháp luật của quốc gia nào.
Các chức năng của tiền ảo được xác định trên đây chỉ được thực hiện theo ý chí thỏa thuận của các chủ thể trong cộng đồng, những người sử dụng tiền ảo trong giao dịch. Có thể thấy tiền ảo là một thị trường đầy biến động, giá của chúng có thể lên, xuống bất kỳ lúc nào bởi nó phụ thuộc vào ý chí thỏa thuận của chủ thể.
Còn theo tìm hiểu của chúng tôi về một số quy định Xu của Shopee thì:
- Mỗi Xu sẽ tương ứng với giá trị 1 VNĐ;
- Bạn sẽ không thể quy đổi giá trị của Xu thành tiền mặt mà chỉ có thể dùng trên web Shopee hoặc App Shopee;
- Xu có hạn sử dụng. Nếu không dùng trước thời điểm này, Xu sẽ biến mất. Shopee thường xuyên thông báo cho người dùng trước 1 tháng trước khi số Xu biến mất;
- Hạn sử dụng của từng lượng Xu là khác nhau vì vậy bạn sẽ không mất hoàn toàn khi đến hạn gần nhất;
- Có thể dùng để tham gia Quay là trúng, Lật Hình Rinh Quà…và các trò chơi khác từng thời điểm;
- Bạn chỉ có thể dùng Xu để mua hàng tối đa 50% giá trị đơn hàng.
Và có những cách để nhận Xu như sau:
- Đăng nhập nhận Xu;
- Mua hàng để tích lũy Xu;
- Đánh giá sản phẩm để nhận Xu;
- Chơi game nhận Xu.
Về bản chất Xu là phần quà tặng của shopee khi người dùng tham gia các chương trình trên Shopee cũng như khi sử dụng các Voucher hoàn Xu mà Shopee cho. Người dùng có thể dùng Xu trên hệ thống để đổi lấy dịch vụ hay quà tặng khác, giảm giá thanh toán… chứ không dùng để thanh toán toàn bộ giá trị của đơn hàng. Hơn nữa Xu trên Shopee có hạn sử dụng, nếu không sử dụng trong một thời gian quy định Xu sẽ mất.
Bạn không thể mang Xu đi giao dịch hay bán ra bên ngoài được. 1 Xu tương ứng với 1 VNĐ, được quy định từ 1 bên là Shopee, không chịu tác động với các bên khác. Đây là giá trị áp dụng cho tất cả mọi người dùng ứng dụng Shopee, không thay đổi, không phụ thuộc vào chủ thể mua hàng hay bên thứ ba. Khác với những đặc điểm của tiền ảo, tiền ảo có thị trường phức tạp, giá tiền ảo lên xuống chứ không cố định ở một thời gian dài cũng như nó phụ thuộc bởi nhiều bên chủ thể.
Không chỉ vậy một điểm khác nữa của Xu trên Shopee so với tiền ảo là tiền ảo có thể quy đổi ra tiền mặt được nhưng Xu sẽ không thể quy đổi thành tiền mặt mà chỉ có thể dùng trên web Shopee hoặc App Shopee, bạn cũng không thể nạp tiền để mua Xu. Để có được Xu bạn phải tham gia chương trình của Shopee, điểm danh hằng ngày…
Như vậy việc bạn sử dụng Xu để thanh toán mua hàng trên Shopee không được coi là sử dụng tiền ảo và không vi phạm pháp luật. Bởi Xu trên ứng dụng Shopee được coi là một hình thức khuyến mại, không trái với quy định của pháp luật. Căn cứ khoản 1 điều 88 Luật thương mại 2005:
“1. Khuyến mại là hoạt động xúc tiến thương mại của thương nhân nhằm xúc tiến việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ bằng cách dành cho khách hàng những lợi ích nhất định.” Tại Điều 9 Nghị định 81/2018/NĐ-CP quy định về tặng hàng hóa, cung ứng dịch vụ không thu tiền:
“Thương nhân thực hiện khuyến mại tặng hàng hóa, cung ứng dịch vụ không thu tiền theo cách thức sau:
1. Tặng hàng hóa, cung ứng dịch vụ không thu tiền có kèm theo việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ;
2. Tặng hàng hóa, cung ứng dịch vụ không thu tiền không kèm theo việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.”
Đối tượng của khuyến mại là hàng hóa, dịch vụ của thương nhân. Tuy nhiên, điều kiện cần đảm bảo là tất cả các loại hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại phải là hàng hóa, dịch vụ được kinh doanh hợp pháp và dùng để tặng, thưởng, cho mà không thu tiền của khách hàng. Với ứng dụng Shopee, người mua hàng, tham gia các chương trình của Shopee sẽ nhận được Xu miễn phí.
Việc tặng Xu sẽ giúp Shopee xúc tiến được việc mua bán hàng hóa, thu hút được lượng lớn khách hàng, gắn bó sử dụng với ứng dụng lâu dài, tạo nguồn thu rất lớn cho Shopee.
Do đó có thể khẳng định rằng bạn dùng Xu Shopee mua hàng không được coi là sử dụng tiền ảo, không vi phạm pháp luật.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật sư liên quan đến vấn đề pháp lý bạn đang vướng mắc, nếu còn những vấn đề chưa rõ thì bạn có thể phản hồi cho chúng tôi qua địa chỉ:
Công ty Luật TNHH Hồng Bách và Cộng sự
Trụ sở: Số 85 Nguyễn Chí Thanh, phường Láng Hạ, quận Đống Đa, Hà Nội
Điện thoại: 024.6299.6666; Fax: 024.62.55.88.66
Web: hongbach.vn; Email: bach@hongbach.vn
